vدستور زبان فارسی به دو بخش تقسیم می شود :

  الف )) بخش تجزیه ( که به آن نوع کلمه  هم می گویند .)   که به هفت قسمت تقسیم می شود.

  1- اسم    2- فعل 3- صفت    4- قید     5- ضمیر   

 6- حرف ربط و اضافه      7- اصوات

   ب )) بخش ترکیب ( نقش کلمه ها در جمله را بررسی می کند )

 

×   جمله : کلمه یا مجموعه ای از کلمه ها ست که پیامی را از گوینده به شنونده ویا از نویسنده به خواننده می رساند.

 

ما اندیشه های خود را در قالب جمله بر زبان می آوریم وبه وسیله ی جمله ها آنچه را در ذهن داریم بیان می کنیم.

×   انواع جمله : همه ی جمله ها از نظر مفهوم وپیام یکسان نیستند وبه چهار گونه تقسیم می شوند.

          جمله ی خبری : جمله ای که پیامی را به ما برساند . نشانه پایان جمله ی خبری نقطه (.) است.

    جمله ی پرسشی : جمله ای که درآن مطلبی سوال شود. هم از طریقه تلفظ جمله وهم توسط      کلمه های پرسشی « چرا ، چند ، چگونه، آیا ، » می توان جمله ی پرسشی ساخت.

 

                           نشانه پایان جمله ی سوالی علامت(؟) است.

     جمله ی امری : جمله ای که در آن فرمان ، دستور یا تقاضایی بشود.

 

                          نشانه پایان جمله ی امری نقطه (.) است.

      جمله ی عاطفی : جمله ای که بیان کننده احساسات انسان باشد.

                          مانند: خشم ، تعجّب ، ترس ، شادی، دعا ، آرزو،  

مثال :

جمله ی خبری

جمله ی پرسشی

جمله ی امری

جمله ی عا طفی

فردا تعطیل است.

دیروزباران بارید؟

درس بخوان.

به به چه مجلس خوبی!

خدا وند مارا دوست دارد.

چرا فردا تعطیل است؟

آنجا نرو.

خیر ببینی.

×   جمله از دو قسمت تشکیل شده است :

1-     نهاد : قسمتی از جمله که در باره ی آن خبر می دهیم. « صاحب خبر» 

2-     گزاره : قسمتی از جمله که در باره ی نهاد خبرمی دهیم « خبر»

نهاد  وگزاره می توانند : یک یاچند کلمه باشند.

مثال :

جمله

نهاد

گزاره

حمید دانش آموز کوشایی است.

حمید

دانش آموز کوشایی است.

دانش آموزان دبستان آمدند.

دانش آموزان دبستان

آمدند.

من دوستم را دیدم.

من

دوستم را دیدم.

حسن وزهرا آمدند.

حسن وزهرا

آمدند.