مطالب ذیل به نقل از وبلاگ آموزش وپرورش -روانسنجی نقل شده است .(لینک مستیم وبلاگ در پایان مطلب)
شیوه های یادگیری در فراشناخت
•افزایش یادگیری : رمزگردانی اطلاعات جدید بر حسب طرح‌واره‌های قدیم که بیشتر شامل جذب است.
•شکل گیری ساختار: یادگیری طرح‌واره‌های تازه مثل : رانندگی در دفعه ی اول که دشوارترین نوع یادگیری است.
•دقیق شدن : انطباق کامل دانش به یک تکلیف ، در این روش تمرین زیاد لازم است. تندترین شیوه ی یادگیری است در واقع دقیق شدن یعنی پالایش یک طرحواره ی جدید.
•یادگیری از راه قیاس : مقایسه ی طرحواره ی جدید با قدیم. در این روش باید ابتدا طرحواره ی مناسب یافت شود و در موقعیت جدید به کار رود یعنی بر اساس مدل‌های قبلی، تجارب تازه ارزیابی و تفسیر شوند.
•نظام یاد در نظریه خبر پردازی ( فراشناخت
در نظریه های خبر پردازی فرایندهای یادگیری ، بیاد سپاری و یادآوری در ارتباط با یکدیگر مورد مطالعه و بررسی قرار می گیرند.
•حافظه حسی
•حافظه کوتاه مدت
•حافظه بلند مدت
•حافظه ی حسی
حافظه ی حسی: نخستین مرحله خبر پردازی است که به آن مخزن حسی یا ثبت حسی نیز می گویند. در واقع نظام کلی گیردنده‌های حسی ما را حافظه حسی می گویند. این گیرنده‌ها تأثیرات محرک‌ها را برای 1 تا 3 ثانیه در خود نگاه می‌دارند و در این فاصله اطلاعات انتخاب شده به حافظه کوتاه مدت بر اثر توجه فرستاده می شود و بقیه حذف یا فراموش می شود . پس نخستین عامل مهم در یادگیری توجه و دقت است.
•حافظه کوتاه مدت
•حافظه کوتاه مدت: اطلاعات در حافظه کوتاه مدت به صورت ( صوتی ، دیداری ، معنایی ) رمز گردانی می شوند و حدود 30 ثانیه در حافظه کوتاه مدت باقی می‌ماند که اگر ( تمرین یا مرور، بسط معنا و سازمان دهی) شوند به حافظه دراز مدت می روند.
•اطلاعات حافظه کوتاه مدت از دو منبع تغذیه می شوند: 1- حافظه حسی 2- حافظه دراز مدت.
•حافظه کوتاه مدت را حافظه هشیار نیز می گویند . زیرا از تمام محتوای آن آگاه هستیم . هم‌چنین به آن حافظه فعال نیز می گویند. زیرا بطور فعال در ارتباط با اطلاعاتی است که می خواهند به حافظه دراز مدت برود . حافظه کوتاه مدت برای رفع نیازهای آنی بکار می رود و گنجایش آن محدود است:
2+_ 7 قطعه یعنی حفظ کردن دو شماره تلفن 7 رقمی از عهده حافظه ما بر نمی‌آید.
•حافظه دراز مدت
•حافظه دراز مدت: حافظه ی تمام عمر می باشد . اگر اطلاعات ر مز گردانی و تکرار و معنا دهی شوند به حافظه دراز مدت برای همیشه راه می یابند.
•انواع حافظه ی دراز مدت
•حافظه رویدادی: خاطرات ، فیلم ذهنی
•حافظه معنایی: معنا به صورت گزاره (علی کتاب را خرید) یا طرح واره ( خریدن از فروشگاه) ذخیره می‌شود.
•حافظه روندی : چگونگی روند انجام یک کار مثل : تعمیر کردن ، بازی کردن
گنجایش حافظه دراز مدت نامحدود است و طول مدت نگهداری اطلاعات از چند دقیقه تا تمامی عمر به طول می انجامد. بزرگترین محدودیت حافظه دراز مدت ، غیر فعال بودن آن است که بازیابی را مشکل می سازد.
•فرایند های حافظه یا شناخت
•مرور: دو کار می کند: حفظ اطلاعات در حافظه کوتاه مدت و انتقال آنها به حافظه دراز مدت . بهترین روش مرور دسته بندی ویژگیهای مشترک و همگون سازی پس تکرار و مرور است.
•معنا دهی : استفاده از اطلاعات موجود در طرحواره های قبلی برای فهمیدن مطالب جدید. اینکار با افزودن جزئیات و شاخ و برگ بیشتر بهتر صورت می پذیرد.
•سازماندهی : بهترین شیوه یادگیری مطالب پیچیده است که بر اساس شباهتها و تفاوتها استوار می باشد
•یادآوری و فراموشی
فراموشی یعنی ناتوانی در بیاد آوردن اطلاعات از حافظه دراز مدت. شاید اطلاعاتی که فکر می کنیم فراموش کرده ایم اصلاً به حافظه دراز مدت وارد نکرده ایم پس یادگیری یعنی اندوزش اطلاعات در حافظه دراز مدت و فراموشی واقعی یعنی از بین رفتن اطلاعات در حافظه دراز مدت.
•علت فراموشی
•علت فراموشی در حافظه حسی: بی توجهی
•علت فراموشی در حافظه کوتاه مدت: گنجایش محدود ( جانشینی اطلاعات جدید بجای قدیم ) ، محواثر ( حذف خود بخودی)
•علت فراموشی در حافظه دراز مدت:
qسرکوب یا واپس زدن: ناتوانی به یاد آوردن رویدادهای ناخوشایند (فراموشی هیجانی)
qتداخل : بازداری پس گستر و بازداری پیش گستر
qمشکلات بازیابی: نداشتن سرنخ ها و نشانه ها
راهنمایی هایی به معلمان در استفاده از نظریه ی فراشناخت
•توجه دانش آموزان را به مطالب درسی جلب کنید.
•به دانش آموزان کمک کنید تا نکات مهم را از نکات غیر مهم جدا کنند و بر مطالب با اهمیت تأکید بورزند
•به دانش آموزان کمک کنید تا اطلاعات جدید را با آنچه از قبل می دانند ارتباط دهند
•فرصت تکرار و مرور اطلاعات را به دانش آموزان بدهید
•موضوعات درسی را به طور سازمان یافته و روشن ارائه دهید
•بر معنی مطالب تأکید کنید نه بر حفظ طوطی وار آنها
•توجه دانش آموزان را به مطالب درسی جلب کنید
•پیش از آغاز درس توجه دانش آموزان را به خود جلب کنید. با یک سؤال درس خود را شروع کنید تا کنجکاوی دانش آموزان را برانگیزید.
•تحرک داشته باشید، از حرکات سر ودست خود استفاده کنید، از یکنواخت صحبت کردن بپرهیزید.
•با نزدیک شدن به دانش آموزی که در ضمن تدریس شما حواسش پرت شد، توجه او را به خود جلب کنید. نام او را صدا بزنید، و در صورت امکان سؤال ساده ای که بتواند جوابش را بدهد از او بپرسید.
•هدف درس را به دانش آموزان بگویید . فایده و اهمیت درس را برای آنها توضیح دهید.
•از دانش آموزان بپرسید تا بگویند چرا یادگیری مطالب درس برای آنها مفید است.
•توجه دانش آموزان را به مطالب درسی جلب کنید
•از طریق پرسیدن سؤالهایی نظیر " اگر... چه اتفاقی می افتد؟ " کنجکاوی دانش آموزان را تحریک کنید.
•از امور غیر مترقبه استفاده کنید( مثلاً معلم پیش از تدریس درسی درباره ی فشار هوا می تواند با زیاد باد کردن یک بادکنک باعث ترکیدن آن بشود).
•شرایط فیزیکی را با تغییر دادن وضع صندلیها یا از راههای دیگر تغییر دهید.
•کانالهای گیرنده ی حسی را از طریق تدریس دروسی که نیاز به لمس کردن ، بوییدن ، یا چشیدن دارند تغییر دهید.
•تحرک ، حرکات بدنی ، و صدای خود را تغییر دهید.
•از رفتارهایی که موجب حواس پرتی می شوند ، مانند زدن مداد بر روی میز یا دست زدن به موهایتان خودداری کنید.
•جدا سازی نکات مهم از نکات غیر مهم
•مثال :
•هدفهای آموزشی را در اختیار دانش آموزان قرار دهید تا از قبل بر آنها معلوم گردد که چه چیزی را باید بیاموزند مطالبی را که توضیح می دهید با هدفهای آموزشی مرتبط باشد. « حال می خواهم به طور دقیق برای شما اطلاعاتی را توضیح دهم که برای رسیدن به هدف شماره ی یک که در روی تابلو نوشته شده به آن نیاز دارید. »
•وقتی که به مطلب مهمی می رسید، مکث کنید، از دانش آموزان بخواهید تا آن را تکرار کنند. آن مطلب را با گچ رنگی بر روی تابلو بنویسید، یا از دانش آموزان بخواهید تا آن مطلب را در جزوه یا کتاب خود علامت گذاری کنند.
•ارتباط دادن اطلاعات جدید با
اطلاعات قدیم
اطلاعات قدیم
•مثال :
•پیش نیاز ها یا رفتار های ورودی را مرور کنید تا یادگیرندگان اطلاعات مورد نیاز برای یادگیری موضوع تازه را به یاد آورند.
•طرح یا نموداری را مورد استفاده قرار دهید تا از طریق آن رابطه ی میان آنچه را قبلاً گفته اید و آنچه را که بعداً خواهید گفت نشان دهید.
•تکالیفی به دانش آموزان بدهید که در آن اطلاعات آموخته شده عملاً مورد استفاده قرار گیرند.
•تکرار و مرور
•مثال :
•درس خود را با مرور مختصری از تکالیفی که دانش آموزان باید انجام می دادند آغاز کنید.
•از آزمون‌های مختصر به طور مرتب استفاده کنید.
•تمرین وتکرار مطالب را به صورت بازی درآورید، یا از دانش‌آموزان بخواهید تا با هم کار کنند و همدیگر را بیازمایند.
•ارائه مطالب به شکل سازمان یافته
•مثال:
•منظور خود را از آموزش درس به طور کاملاً روشن برای یادگیرندگان توضیح دهید.
•رئوس مطالب درس را در آغاز درس در اختیار دانش آموزان قرار دهید، و در صورت امکان آن را بر روی تابلو یا اورهد بنویسید تا خود به ترتیب آنها را دنبال کنند. وقتی که دانش آموزان سؤالی می‌کنند یا توضیحی می دهند آن را به رئوس مطالب ارتباط دهید.
•در پایان هر بخش و در پایان درس خلاصه ای از آنچه را که گفته‌اید برای یادگیرندگان بازگو کنید.
•تاکید بر معنای مطالب
•مثال :
•در آموزش یک کلمه ی تازه به دانش آموزان کمک کنید تا این کلمه را به کلمه ای که قبلاً یاد گرفته اند ربط دهند. کلمه ی " مدور" با کلمه ی " دور" هم ریشه است و معنی آن " گرد" است.
•در آموزش مفاهیم باقیمانده، از دانش آموزان بخواهید اشیاء را در مجموعه های 2، 3، 4، 5، 6، و 7 تایی دسته بندی کنند و در هر مورد از آنها بپرسید چه چیزی باقی می ماند.
منبع مطالب :
