سفارش تبلیغ
صبا ویژن
منوی اصلی
مطالب پیشین
آرشیو مطالب
لینک دوستان
درباره
اسماعیل رهیده

اهل استان یزد شهرستان طبس - منطقه دستگردان می باشم. یاد ایام وبلاگی است که در سال 2005 با همراهی دوستانم در گروه های آموزشی مشهد مقدس آغاز و مقدمه ای برای وبلاگ نویسی مدارس گردید .

جستجو
لوگوی دوستان
ابزار و قالب وبلاگ
کاربردی
ابر برچسب ها
یاد ایام (جعفرآباد)
Slide 1

 1))« آشنائی با سنگهای رسوبی »

2)) « مساحت متوازی‎اضلاع »

3))گیاهان،‌ موجودات پر ارزش »

  4))انشاء
« ‌موضوع با انتخاب دانش‎آموز »

 5))ریاضی
«درصد »

6))« مواد تشکیل دهنده خاک »

7))آموزش کسرها / نمایش زاویه‎ ها

8))بیماریهای واگیردار

 9))علوم تجربی
گروه‎ بندی

10)) علوم تجربی
گروه بعدی
: واگیر دار / غیرواگیردار

با کلیک بر روی لینک زیر میتوانید در مورد هر کدام از  موضوعات بالا مطالعه کنید .
http://www.irib.ir/amouzesh/d/page.asp?ov=320





علوم تجربی

محیط یک دایره π برابر قطرش است .

عدد پی از عددهای ثابت ریاضی و تقریباً برابر با ۳٫۱۴۱۵۹ است.

این عدد را با علامت π نشان می‌دهند.

عدد پی عددی حقیقی و گُنگ است که نسبت محیط دایره به قطر آن را در هندسه‌ی

 اقلیدسی مشخص می‌کند و کاربردهای فراوانی در ریاضیات، فیزیک و مهندسی دارد.

عدد پی همچنین به ثابت ارشمیدس نیز معروف است.





ریاضی

برنامه ی آموزش قران دوره ابتدایی

 

 

تولید برنامه‌ی جدید آموزش شامل تعیین اهداف کلی آموزش قرآن در دوره‌ی ابتدایی و اهداف جزئی در هر پایه،آموزش، اصول حاکم بر آموزش، روش‌های تدریس و شیوه‌ی ارزش‌یابی، این برنامه‌ی جدید به دنبال توصیه‌های مقام معظم رهبری در سال 76 مبنی بر بازنگری و توجه بیشتر به آموزش قرآن در دوره‌ی ابتدایی و تشکیل همایش بازنگری اعتلای آموزش قرآن در آموزش و پرورش تولید شد.

- اجرای آزمایشی برنامه‌ی آموزش قرآن در پایه‌ی اول ابتدایی در سال تحصیلی 78-77  در 560 کلاس در همه‌ی استان‌های کشور.

 - اجرای برنامه‌ی سراسری آموزش قرآن به طور هم‌زمان در پایه‌ی اول و دوم ابتدایی از سال تحصیلی 79-78 و ادامه‌ی آن به صورت هر سال در دو پایه‌ی بعدی. این برنامه‌ی امسال (82-81) به‌ پایه‌ی چهارم و پنجم رسیده است.

- انجام ارزش‌یابی از برنامه‌ی جدید و تعیین نقاط قوت و ضعف برنامه به منظور اصلاح آن هر ساله از سال تحصیلی 78-77 تاکنون       (82-81) در هریک از پنج پایه‌ی ابتدایی.

 - انجام ارزش‌یابی از آموزش قرآن پایه‌ی اول و دوم در سال تحصیلی 79-77 به صورت بسیار گسترده توسط پژوهشکده تعلیم و تربیت.

 - تصویب راهنمای برنامه‌ی درسی آموزش قرآن در دوره‌ی ابتدایی در شورای عالی آموزش و در جلسه‌ی 677 مورخ 7/6/81 شورای عالی و تصویب یک ساعت آموزش قرآن در پایه‌ی اول و ساعت آموزش قرآن در پایه‌ی دوم ابتدایی و توصیه آموزش قرآن در سه ده دقیقه در سه روز هفته علاوه بر یک ساعت آموزش قرآن در پایه‌ی اول راهنمایی برنامه‌ی درس قرآن اولین راهنمای برنامه‌ی درسی بوده است که در شورای عالی به تصویب رسیده است.

 - برگزاری دوره‌ی تأمین مدرس قرآن هر ساله در تابستان از سال 78 تاکنون (81) برای حدود 450 درس به منظور آشنایی این مدرسان با برنامه جدید و آشنا کردن آموزگاران سراسر کشور با برنامه‌ی جدید و آموزش آن توسط این مدرسان.

 - تولید نوارهای آموزش قرآن، لوحه‌های آموزش قرآن و کتاب راهنمای معلم علاوه بر کتاب درسی برای هریک از پایه‌های تحصیلی (کتاب راهنمای معلم تاکنون فقط برای پایه‌ی اول و دوم تولید شده است).

 - تکثیر نوارهای آموزشی قرآن به تعداد هر پایه مدرسه یک مجموعه نوار برای کلیه مدارس کشور و توزیع بیش ازپنج هزار دستگاه ضبط صوت بین مدارس کشور به منظور کاهش نیاز مدارس به ضبط صوت.

   ویژگی‌های آموزش قرآن دوره‌ی ابتدایی در برنامه‌ی جدید

 1- آغاز آموزش قرآن از پایه‌ی اول ابتدایی (قبلاً‌ از پایه‌ی سوم آغاز می‌شد).

 2- آموزش قرآن توسط آموزگار پایه مانند سایر دروس، نه توسط یک معلم خاص.

 3- جامعیت آموزش قرآن به این معنا که آموزش قرآن از یک سو تقویت انس و علاقه‌ی دانش‌آموزان به قرآن کریم و از سوی دیگر تمامی موضوعات ضروری آموزش قرآن مانند روخوانی ،‌روان‌خوانی، صحت قرائت ، توانایی درک معنای عبارات و آیات ساده‌ی قرآن ، آشنایی با معارف انسان‌ساز قرآن را در حد امکان شامل می‌شود.

 4- سه هدف اساسی آموزش قرآن در سه دوره‌ی تحصیلی علاوه بر تقویت انس و علاقه به قرآن‌کریم عبارت است از توانایی قرائت قرآن در دوره‌ی ابتدایی، درک معنای عبارات و آیات ساده در دوره‌ی راهنمایی و تدبر در آیات قرآن کریم در آشنایی با شرح و توضیح آن‌ها در دوره‌ی متوسطه. به منظور دستیابی به اهداف جامع آموزش، ایجاد جذابیت و انگیزه بیشتر یادگیری و فراهم آوردن فضای یادگیری طبیعی در درس قرآن، در هر دوره‌ی تحصیلی علاوه بر هدف اصلی به شیوه مناسب سایر اهداف نیز پرداخته می‌شود.

 5- آموزش روخوانی قرآن که از پایه‌ی اول ابتدایی آغاز می‌شود، براساس سوادآموزی فارسی طراحی و تدوین شده است؛ به نحوی که دانش‌آموزان پایه‌ی اول ابتدایی پس از آشنایی با نمادهای خط فارسی، بدون هیچ‌گونه آموزش جدیدی می‌توانند به تدریج برخی از کلمات و عبارات قرآنی را نیز بخوانند. براساس ارزش‌یابی‌های به عمل آمده، این امر تسهیل آموزش روخوانی قرآن، موجب تقویت مهارت خواندن و نوشتن زبان فارسی می‌شود.

 6- استفاده از لوحه‌ها و نوارهای صوتی آموزشی به عنوان ابزار و وسایل آموزشی – و نه فقط کمک آموزشی – کاملاً‌ مورد توجه است (بهره‌گیری بیشتر از دو حس بینایی و شنوایی). استماع صوت زیبای قرآن بر جذابیت و تنوع آموزش نیز می‌‌افزاید.

 7- دانش‌آموزان دوره‌ی ابتدایی در درس قرآن، علاوه بر فراگیری روخوانی و روان‌خوانی قرآن کریم، به شیوه‌ی یادگیری مشارکتی و خلاق، در قالب تصاویر و داستان‌ها و اشعار کوتاه و زیبا با مضمون پیام‌های اخلاقی، تربیتی و اعتقادی قرآن کریم نیز آشنا می‌شوند.

 8- ارزش‌یابی پیشرفت تحصیلی درس قرآن، در پایه‌ی اول و دوم ابتدایی به صورت توصیفی است نه کمی، به این ترتیب مانع ارتقاء پایه دانش آموزان نیست.

 





هدیه های آسمان

زمین‌لرزه یا زلزله، لرزش و جنبش خفیف یا شدید زمین است که به علت آزاد شدن انرژی

 ناشی از اغتشاش سریع در پوسته زمین در مدت کوتاه به وقوع می‌پیوندد. محلی که

 منشاء زلزله بوده و انرژی از آنجا خارج می‌شود را کانون زلزله و نقطه بالائی کانون در

 سطح زمین را مرکز زلزله گویند. پیش از وقوع زمین‌لرزه اصلی معمولاً زلزله‌های خفیفی

 در منطقه روی می‌دهند که به پیش‌لرزه معروفند. به لرزشهای بعدی زمین‌لرزه نیز

 پس‌لرزه گویند که با شدت کمتر و با فاصله زمانی گوناگون میان چند دقیقه تا چند ماه رخ

 می‌دهند. زلزله به سه صورت عمودی، افقی و موجی بوقوع می‌رسد که قسم آخر از

 شایعترین آنهاست.

بزرگی زمین‌لرزه را به صورت زیر تعریف می‌کنند:

بزرگی زلزله، M برابر لگاریتم در پاسه ده دامنه حداکثر (برحسب میکرون) حرکت،A،

 است که توسط لرزه‌سنج استاندارد و وداندرسون در فاصله صد کیلومتری از مرکز زلزله

 ثبت شده باشد.

M = Log(10) A

همچنین جهت تعیین انرژی آزاد شده توسط هر زلزله رابطه‌ای توسط ریشتر – گوتنبرگ در

 سال ۱۹۵۶ ارائه گردید که میزان انرژی آزاد شده در کانون زلزله بر حسب ارگ (erg)

 و بزرگی آن "M" مشخص می‌نماید.

Log E =11.4 + 1.5 M

با یک محاسبه ساده می‌توان نشان داد که با افزایش یک درجه‌ای اندازه بزرگی، مقدار

 انرژی آزاد شده تقریباً ۳۲ برابر می‌گردد.

برگرفته از نظرات همکار گرامی جناب آقای علی آبادی  دبستان فضلی نژاد ناحیه دو مشهد مقدس





علوم تجربی

به گروهی از کوه‌های به‌هم‌پیوسته که توسط زمین‌های پست احاطه شده باشند رشته‌کوه گفته می‌شود.

در میان رشته‌کوه‌های گوناگون معمولاً رودخانه‌ها و دره‌هایی قرار دارند.

زمین‌های یک رشته‌کوه لزوماً دارای پیشینه زمین‌شناختی یکسان نیستند.

رشته‌کوه‌ها معمولاً در جهت طولی کشیده شده‌اند و در اثر عوامل زمین‌ساختی پدید آمده‌اند مثلاً

 فشار دو ورقه زمین ساختی به همدیگر در اثر حرکت قاره‌ها.

 برای نمونه رشته‌کوه هیمالایا دراثر برخورد ورقه هندوستان به ورقه آسیایی پدید آمده است.

رشته‌کوه‌های البرز و زاگرس در ایران بخاطر برخورد و فشار ورقه عربستان به ورقه

 اورآسیایی پدید آمده‌اند.


رشته‌کوه‌های بزرگ:

پل دیبانو در دولومیت ایتالیاهیمالایا


آند
سیرا نوادا

آلپ

اورال

زاگرس

البرز

پامیر

هندوکش

آلتائی

دولومیت

قفقاز

پیرنه

برگرفته از نظرات همکار گرامی جناب آقای علی آبادی  دبستان فضلی نژاد ناحیه دو مشهد مقدس





ریاضی

پایه پنجم ابتدایی ـ ریاضی
آموزش کسرها

برای آموزش مبحث کسرها می‎توانیم از یک قطعه کاغد رنگی مربع شکل استفاده کینم.
یک کا‎غذ را ابتدا از قسمت قطر تا می‎زنیم و باز می‎کنیم، دوباره از قطر دیگر تا می‎زنیم و دوباره باز می‎کنیم . برای بار سوم از طول تا می‎زنیم و باز می‎کنیم و سپس از طول دیگر تا می‎زنیم و باز می‎کنیم. در واقع مربع را طوری تا می‎زنیم که چهار محور تقارنش دیده شود. سپس طوری تا می‎زنیم که به شکل مربع کوچک درآید.
دو طرف این مربع را تا می‎زنیم که بصورت مثلث جمع شود و بازش می‎کنیم و دولا می‎کنیم، دوباره تا می‎زنیم و باز می‎کنیم که به شکل چهار تا مثلث درآید. می‎توانیم این چهار مثلث را برگردانیم . مثلاً یکی از این مثلث‎ها را برگردانیم و از دانش‎آموز می‎پرسیم چه قسمت از شکل رنگی است؟ او پاسخ می‎دهد یک قسمت و باز سؤال می‎کنیم چند تا مثلث داریم ؟ او پاسخ می‎دهد ، 4 مثلث داریم.
پس چه کسری از این شکل رنگی است ؟ در پاسخ می‎گوید (4/1) .
اگر بخواهیم دو چهارم (4/2) را به دانش‎آموز، آموزش دهیم دو تا از شکلها را برمی‎گردانیم . سپس از او سؤال می‎کنیم چه کسری از این شکل رنگی است. دانش‎آموز پاسخ می‎دهد 4/2 زیرا چهارقسمت است و دو قسمت آن رنگی است.
اگر سه قسمت را برگردانیم 4/3 رنگی است. اگر همه را برگردانیم چهار قسمت آن رنگی است. پس کل شکل 4/4 رنگی می‎شود.
از دانش‎آموز می‎خواهیم چند عدد ( مثلاً 4 عدد ) از این شکلی که را درست کرده‎ایم را درست کند. سپس آنها را روی مقوا بچسباند.
از دانش‎آموز سؤال می‎کینم چند تا مثلث وجود دارد ؟
در هر مربع چهار تا مثلث و چهار تا مربع داریم. پس روی هم 16 مثلث داریم.
چند تا از اینها قرمز است؟-------> 8 تا قرمز است.
چه کسرش قرمز است؟ -------> 16/8 قرمز است.



  فعالیت بعدی جنبه آموزشی و هنری دارد.

یک کاغذ مربع شکل رنگی را آماده می‎کنیم. مانند حالت قبل عمل می‎کنیم. ابتدا از قطرش تا می‎زنیم و بعد از قطر دیگر تا می‎زنیم سپس از طول و عرضش تا می‎زنیم به شکل مربع کوچک درمی‎آید. از دو طرف به سمت بالا می‎بریم. (به صورت مثلث بالا می‎بریم ) و باز هم از دو طرف بالا می‎زنیم، باز می‎کنیم . چهار مثلث درست کرده‎ایم که هر کدام از این مثلث‎ها یک خط وسط دارد این خط وسط را قیچی می‎کنیم. تا هر کدام از این مثلثهای کناری به دو مثلث کوچکتر تبدیل شو د و مثلثهای بعدی نیز به همین شکل .
از دانش‎آموز سؤال می‎کنیم قبل از اینکه برش بزنیم مثلثها چه نوع مثلثی بودند؟
در جواب دانش‎آموز دو ساق را روی هم قرار می‎دهند و می‎گویند که مثلث متساوی‎الساقین است.
در اینجا 8 مثلث داریم که یکی در میان تا می‎زنیم .
سوال از دانش‎آموز : چند تا مثلث داریم:
جواب: 8 تا
سؤال از دانش‎آموز : یکی را باز کنیم چند تا قرمز است؟ چه کسری بدست می‎‎آید.
جواب : 8/7
( به همین ترتیب مثلها را باز می‎کنیم و سؤال می‎کنیم .)
این مثلثها را یکی در میان تا می‎زنیم و با چسب می‎چسبانیم ،‌یک مربع به دست می‎آید. می‎توانیم سؤال کنیم که الان چه کسری قرمز است ؟ 8/4 و چه کسری سفید است؟ 4/8
می‎تواند چهار تا مربع درست کند، با رنگهای مختلف زرد، آبی،‌ قرمز و کنار هم بگذارد و به هر فرمی که دلش خواست کنار هم بچیند .
برای شروع فعالیت بعدی نیز از یک کاغذ مربع شکل استفاده می‎کنیم .مانند حالت قبل قطرها را تا می‎زنیم و باز می‎کنیم و بعد از طول و عرض تا می‎زنیم که چهار مثلث ایجاد شود و سپس یک مربع درست شود. دو طرف مربع را به صورت مثلث بالا می‎بریم و بعد باز می‎کنیم . از دانش‎آموز می‎خواهیم که این مثلثها را ببرد .
سؤال از دانش‎آموز : این مثلثها چه حالتی نسبت به هم دارند؟
جواب :اگر روی هم قرار دهیم می‎بینم که با هم مساوی هستند .
می‎تواینم مثلثها را روی مربع اولیه قرار دهیم تا دانش‎آموزان خودشان تجربه کنند که مساحت این مثلثها با مساحت مربعی که در وسط قرار گرفته برابر است ، مربع را می‎چسبانیم و سپس مثلثها را برعکس در کنار آنها می‎چسبانیم .
سؤال از دانش‎آموز: مربعی که در وسط است، چه کسری از مربع بزرگ گل است؟
چون قبلاً‌ برشها را انجام داده است و امتحان کرده که اینها با هم برابر است متوجه می‎شود که مثلثهای کناری با مربع وسط برابر است. بنابراین مساحت مربع وسطی نصف مساحت مربع بزرگتر است .
دانش‎آموز می‎تواند چند به همین شکل درست کند و در کنار هم قرار دهد تا مربع بزرگتر بدست آید.
روشهای دیگری برای یادگیری کسرها وجود دارد. پنج دانش‎آموز را وسط کلاس می‎بریم روی سر تا 2 تا از آنها کلاه قرمز قرار می‎دهیم. حال می‏‎پرسیم چه کسری از دانش‎آموز کلاه قرمز بر سر دارد؟
جواب: 5/2
چند دانش‎آموز در وسط کلاس هستند ؟
جواب : 5 دانش‎آموز
چند دانش‎آموز کلاس قرمز برسر دارند؟
جواب : 2 دانش‎آموز
چه کسری از دانش‎آموزان کلاه قرمز برسر دارند؟
جواب: 5/2
از دانش‎آموز بخواهید 5 بار صلوات، 3 بار سبحان ا... و 6 بار الله اکبر بگوید و از دانش‎آموز دیگری بپرسید:
چه کسری از این ذکرها الحمدالله بوده، چه کسری الله اکبر بوده ؟
پس درس تعلیمات دینی هم می تواند هوش ریاضی را فعال می‎کند .
می‎توانیم به رنگهای مختلف مثلثهایی را تهیه کنیم و روی کاغذ بچسبانیم و از دانش‎آموز سؤال کنیم که چه کسری از مثلثها قرمز هستند. مثلاً اگر مثلثها به تعدا 9 عدد هستند و 4 تای آنها قرمز است می‎شود 9/4 یا می‎توانیم اشکال هندسی مختلفی را تهیه کنیم، مثلاً ذوزنقه، متوازی‎الاضلاع ، مثلث ، مربع .... و روی کاغذ می‎چسبانیم . از داش‎آموز می‎توانیم سؤالات مختلفی را بپرسیم .
چه کسری ازاین شکلها قرمز هستند؟ چه کسری از این شکلها مربع هستند؟ چه کسری از اشکال بر روی هم منطبق می‎شوند و چه کسری از اشکال دو محور تقارن دارند؟
به همین ترتیب سؤالات دیگری نیز می‎توان پرسید.
 

برگرفته از شبکه آموزش سیما





ریاضی

پایه پنجم ابتدایی - علوم تجربی
تدریس« مواد تشکیل دهنده خاک »

قرار است امروز با هم چند فعالیت داشته باشیم . برای اینکه آماده کار شویم و کلاسمان فعالتر شود از شما می‎خواهم تا بصورت نیم دایره جلوی کلاس بایسنید ، تا فعالیت خودمان را آغاز کنیم . در این مرحله از کار ، پاکتها را نزد شما می‎آورم هر کدام از شما ها کارتی را برمی¬دارد ، وقتی که کارتها را برداشتید ببنید داخل آنها چه چیزی نوشته شده است . آیا مطالبی که نوشته شده با آن آشنایی دارید .
می‎توانید بین دوستانتان همدیگر را پیدا کنید وقتی را پیدا کردید با هم تشکیل گروه دهید .
گروهتان که چهار نفر شد هر کدام دور میز قرار می‎گیرید و درباره آن موضوع با هم صبحت کنید .
حالا گروه تان را پیدا کنید .

 نماینده  :

دانش‎آموزانی که در این فعالیت شرکت نمودند هیچگونه تمرین مقدماتی انجام ندادند.حال ببنید موضوعاتی که با هم انتخاب کردید به کار گروهتان بخورد . شما در گروهتان در مورد موضوعاتی که دارید گفتگو می‏‎کنید و کارتهایی که در دستتان است بنوعی با هم ارتباط دارد . هر چه در گروه مشورت کردید یادداشت نموده و در نهایت متنی را برای گزارش آماده کنید . بعد می‎توانید اظهار نظر کنید .  

  گروه اول :

گیاه خاک مواد تیره رنگی است که از پوسیده شدن برگهای خشکیده، حیوانات بوجود می آید .گرما باعث خشک شدن برگها و رطوبت باعث پوسیده شدن آنها می‎شود . برگهایی که در زمستان بر روی زمین می‎ریزند باکتریهای موجود در گیاه را تجزیه و آنرا به گیاه خاک تبدیل می‎نماید .  

  گروه بعدی :

در زمستان آبها یخ می‎رند و جای بیشتری را می‎گیرند و باعث فشرده شدن سنگهاو در نتیجه باعث خردشدن سنگها می‎گردند .ریشه گیاهان باعث جلوگیری از فرسایش خاک می‎شود . ریشه گیاه وقتی در زمین می‎روید باعث فشار بر روی سنگ و تشکیل خاک می‎شود .  

  اظهار نظر شاگرد دیگر :

انسان وقتی سرد ش می‎شود جمع‎ می‎شود ولی وقتی آب یخ می‎زند جای بیشتری را می‎گیرد .
سنگریزه‎های کنار ساحل در برخورد با آب دریا ، باعث بوجودآمدن خاک می‎شود .
در بیابان در اثر گرما در روز و سرما در شب سنگها خرد، و خاک بوجود می‎آید . خاک باغچه به علت ریختن برگهای درختان و ریشه گیاهان تبدیل به خاک می‎شود و برای اینکار 200 میلیون سال وقت لازم است .
 

  معلم : من متشکرم از همکاری گرم و صمیمانه شما .
شما این اطلاعات را از کجا پیدا کرده اید .
دانش آموزان :

1ـ بیشتر این مطالب را از کتاب علوم تهیه کردیم .
2ـ با تحقیق و سئوال کردن
3ـ با آزمایش کردن
 

معلم : اسم خود را بر روی برگه هایتان که کار گروهیتان است ،بنویسید تا بعداً در صورت نیاز به آن بتوانیم دسترسی پیدا کنیم .
معلم : مانند جدولی که من روی تابلو کشیدم شما روی برگه‎های کاغذ بکشید . با اعضای گروهتان مشورت کنید و ببینید چه چیزهایی در خاک وجود دارد ؟ وقتیکه به توافق رسیدید داخل این خانه‎هاچهار چیز که ممکن است در خاک وجود داشته باشد نقاشی کنید .

1 2
3 4
 

من برگه‎های گروه دیگری را به گروه شما تحویل می‎دهم. خوب دقت کنید آنطوری که در نقاشی وجود دارد ببنید، آن چیز تشکیل دهنده خاک است یا نه ؟ به زیبایی نقاشی کاری نداشته باشید.
شما وقتی که کار گروههای دیگر را می‎‎بینید شاید به فکرتان برسد که آنها چرا اینکار را کردند و چرا بعضی از مطالب را ننوشته‎اند. بعد وقتی نقاشی را دیددید می‎توانید سؤالتان را بنویسید و از گروه مربوطه بپرسید.
 

  سؤال دانش‎آموز: درباره موجوداتی که داخل آب است مورچه که در داخل خاک نیست،‌ آهن‎ربا هم همچنین داخل خاک نیست .

جواب : اگر آهن‎ربا را به خاک بکشیم ، آهنهای موجود در خاک را جذب می‎کند.  


  سؤال : مواد معدنی در خاک دیده نمی‎شوند، به چه صورت می‎توان آنها را دید؟

جواب : در زیر میکروسکوپ قوی قابل دیدن هستند .
معلم: مواد معدنی قابل رویت نیستند. اما اگر دانش‎آموزان می‎توانند در مورد این مسئله تحقیق کنند و بعداً آن را در کلاس مطرح کنند.
 

  معلم : بگوئید در خاک چه چیزهایی وجود دارد ؟

1ـ ریشه
2ـ دانه
3ـ گیاه خاک
4ـ براده آهن
5ـ مرده و زنده (لاشه جانوران )
6ـ موجودات زنده (حشرات)
7ـ برگهای پوسیده
8ـ خرده‎های چوب
9ـ ریگها
معلم : حال می‎خواهیم با خود خاک روبه روشویم ببینیم موادی که گفته شد آیا در خاک وجود دارد . ضمناً‌ رعایت نکات بهداشتی ضروری است. به چه نکاتی باید توجه داشت؟
1. دستانمان را به چشم نمالیم .
2. بعد از کارها دستهایمان را با آب و صابون بشوئیم .

معلم : توجه کنید و نتیجه مشاهدات خود را بنویسید.
در این لحظه برای اینکه کارهایمان تکمیل‎تر شود ببینیم که اجزاء تشکیل دهنده خاک چه چیزهایی است. آزمایش می‎کنیم. لطفاً‌ صفحه 48 کتاب علوم را باز کنید. فعالیتی را اینجا نشان داده شده است. وسایل مورد نظر در اینجا وجود دارد ، آزمایش کنید و نتایج آزمایشات خودتان را بنویسید.
اول، کتاب را دقیق بخوانید و در آخر آزمایش کنید .
 

  لطفاً نماینده گروه گزارش دهد:

ریگها به کف آب می‎روند. خرده چوبها به سطح آب می‎آیند . مولکولهای تشکیل دهنده خاک باهم فرق دارند.
گروه بعدی : بعد از بهم زدن آب چوب نم‎دار ، پوست نارنگی و برگ در آب وجود داشت. مواد باهم مخلوط شده‎اند.
گروه دیگر: بعد از بهم زدن آب چوب، پوست، برگ در آن وجود داشت و مواد دیگری هم درآن ته نشین می‎شود . بعداز اینکه خاک را درآب ریختیم چهار لایه در لیوان تشکیل شد.
خوب بچه‎ها خاکهایی که مشاهده کردید با هم متفاوت بودند. اگر به گزارش دوستان خود گوش داده باشید متوجه شده‎اید که بعضی چیزهای متفاوت در خاک وجود دارد .
جدولی تهیه می‎کنیم و تفاوتها و شباهتهای خاک را می‎نویسیم .
به همین خاکی که در اختیار داریم اکتفا می‎کنیم .
یک گروه گزارش خود را می‎خواند. بقیه توجه کنند.
 

  شباهتها: چوب ، سنگ ، برگها و گیاه خاک

  تفاوتها: دانه ، ریگها، براده‎آهن، پوست نارنگی و لاشه جانوران

معلم : شما بدون اینکه خاکها را مشاهده کرده باشید به مواردی اشاره کردید و چیزی که آزمایش کردید درست است؟
معلم : درس تمام شد. اما یادگیری تمام نشد. می‎خواهم اگر جایی رفتید به خاکها توجه کنید.
ببینید که‎ آیا تمام خاکها با هم یکسان هستند یا اینکه با یکدیگر تفاوت دارند .سعی کنید مشاهدات خود را از خاکها بنویسید و حتی اگر ممکن است نمونه‎ای از آن را بیاورید تا در کلاس بصورت گروهی بررسی کنیم .

برگرفته از شبکه آموزش سیما





علوم تجربی

-۱- چرا مغول ها به ایران حمله کردند؟


۹-۲- مغول ها در زمان حکومت چه کسی به ایران حمله کردند؟


۹-۳- رفتار جانشینان تیمور در زمان حکومت بر ایران، چه فرقی با رفتار تیمور داشت؟

۹-۴- فرمانده ی مغول ها چه کسی بود؟


۹-۵- مغول ها به فرماندهی چنگیزخان، ابتدا به کدام کشور حمله کردند؟


۹-۶- سلطان محمّد خوارزمشاه در برابر حمله ی(هجوم) سپاهیان مغول چه کرد؟

۱۰-۱- چرا شاه اسماعیل صفوی از حکومت عثمانی شکست خورد؟


۱۰-۲- وقتی شاه عبّاس به سلطنت رسید، ایران گرفتار چه مشکلاتی بود؟


۱۰-۳- حکومت صفویه چگونه از بین رفت؟


۱۰-۴- مؤسس سلسله ی صفویه چه کسی بود؟


۱۰-۵- چه کسی مذهب شیعه را مذهب رسمی کشور اعلام کرد؟


۱۰-۶- در زمان حکومت صفویه(شاه اسماعیل صفوی)، در قسمت غرب ایران حکومت بزرگ ............ و در شرق ایران ............ حکومت می کردند.


۱۰-۷- شاه اسماعیل صفوی در چه جنگی از حکومت عثمانی شکست خورد؟ چرا؟


۱۰-۸- نتیجه ی جنگ چالدران چه بود؟


۱۰-۹- شاه عبّاس، پایتخت صفویه را به کدام شهر منتقل کرد؟


۱۰-۱۰- آخرین پادشاه صفوی که بود؟

۱۱-۱- پس از افشاریه، حکومت ............ روی کار آمد.


۱۱-۲- دو اقدام مهم نادرشاه افشار چه بود؟


۱۱-۳- کریم خان زند چگونه فرمانروایی بود؟


۱۱-۴- افغان ها چند سال بر ایران حکومت کردند؟


۱۱-۵- چه کسی افغان ها را از حکومت ایران برکنار کرد؟


۱۱-۶- چه کسی سلسله ی افشاریه را در ایران تشکیل داد؟


۱۱-۷- پایتخت هندوستان کدام شهر می باشد؟


۱۱-۸- نادرشاه افشار کدام شهر را پایتخت خود قرار داد؟


۱۱-۹- وکیل الرّعایا لقب که بود؟


۱۱-۱۰- کریم خان زند کدام شهر را پایتخت خود قرار داد؟ و چه کارهایی در آن جا انجام داد؟

۱۲-۱- مؤسس حکومت قاجاریه، ............ نام داشت.


۱۲-۲- علّت های شکست ایران از روسیّه را بنویسید.


۱۲-۳- دو اقدام مهم امیرکبیر چه بود؟


۱۲-۴- آقا محمّدخان قاجار کدام شهر را پایتخت خود قرار داد؟


۱۲-۵- پس از آقا محمّدخان قاجار، چه کسی به سلطنت رسید؟


۱۲-۶- ناصرالدّین شاه، ............... را به صدراعظمی(نخست وزیری) برگزید.


۱۲-۷- امیرکبیر چند سال صدراعظم ایران بود؟


۱۲-۸- امیرکبیر مدرسه ی ............ را تأسیس کرد.

۱۳-۱- مظفّرالدّین شاه وام های خارجی را چگونه خرج می کرد؟


۱۳-۲- چرا ناصرالدّین شاه کشته شد؟


۱۳-۳- پس از این که محمّدعلی شاه مجلس را به توپ بست، مردم چه واکنشی نشان دادند؟
۱۳-۴- پس از ناصرالدّین شاه، چه کسی بر تخت شاهی نشست؟


۱۳-۵- در زمان کدام شاه قاجار، انقلاب مشروطیّت روی داد؟


۱۳-۶- در زمان کدام شاه قاجار، حکومت استبدادی به حکومت مشروطه تبدیل شد؟


۱۳-۷- پس از مرگ مظفّرالدّین شاه، چه کسی به جای او نشست؟


۱۳-۸- چرا محمّدعلی شاه مجلس را به توپ بست؟


۱۳-۹- پس از برکناری محمّدعلی شاه، چه کسی به سلطنت رسید؟


۱۳-۱۰- در جنگ جهانی اوّل، کشور ما ......... خود را در جنگ اعلام کردند.

۱۴-۱- رضاخان با حمایت کدام کشور به قدرت رسید؟


۱۴-۲- محمّد رضا پهلوی چگونه به پادشاهی رسید؟


۱۴-۳- ملّی شدن نفت ایران به رهبری چه کسانی صورت گرفت؟


۱۴-۴- سیّدحسن مدرّس که بود و چه کرد؟


۱۴-۵- سلسله ی قاجاریه توسّط ............... و با حمایت انگلستان از بین رفت.


۱۴-۶- از کارهایی که رضاخان در دوران حکومت خود، در مخالفت با اسلام انجام داد، یکی را بیان کنید.


۱۴-۷- مأموران ...............، عدّه ای از مخالفانش را در مسجد گوهرشاد مشهد به گلوله بستند.
۱۴-۸- یکی از مخالفان مهم رضا شاه، روحانی آگاه ..................... بود.


۱۴-۹- در اواخر حکومت ..........، جنگ جهانی دوّم آغاز شد.


۱۴-۱۰- در جنگ جهانی دوّم، نیروهای کدام کشورها وارد ایران شدند و کشور ما را اشغال کردند؟


۱۴-۱۱- در جنگ جهانی دوّم، نیروهای اشغالگر ایران در سال ۱۳۲۰ هجری ............ را از حکومت برکنار کردند و پسرش ............... را به جای او نشاندند.


۱۴-۱۲- حکومت پهلوی توسّط چه کسی تأسیس شد؟


۱۴-۱۳- به دنبال ملّی شدن نفت ایران، محمّد رضاشاه پهلوی مجبور شد .................. را به نخست وزیری انتخاب کند.

۱۵-۱- در پانزده خرداد سال ۱۳۴۲، در ایران چه اتفاقی افتاد؟


۱۵-۲- رفتن امام از عراق به پاریس، در پیشرفت انقلاب اسلامی ایران چه تأثیری داشت؟
۱۵-۳- انقلاب اسلامی ایران در چه تاریخی به پیروزی رسید؟


۱۵-۴- قیام پانزده خرداد سال ۱۳۴۲، به رهبری چه کسی روی داد؟


۱۵-۵- با قیام مردم در پانزده خرداد، شاه امام را به ......... و سپس به ......... تبعید کرد.
۱۵-۶- امام خمینی(ره) پس از ترک عراق به ......... رفت.


۱۵-۷- امام خمینی(ره)، در چه تاریخی به میهن بازگشت؟

 تهیه شده توسط همکار گرامی جناب آقای عبدالعظیم کلته :اموزگار آموزش ابتدایی





اجتماعی

۱- چرا به پیامبر، محمّد امین می گفتند؟


۱-۲- آرزوی پیامبر قبل از بعثت چه بود؟


۱-۳- دو دلیل اهمّیّت مکّه قبل از ظهور اسلام چه بود؟


۱-۴- دین اسلام از سرزمین ............... طلوع کرد.


۱-۵- هنگام ظهور اسلام، بیش تر مردم عربستان .................. و بقیّه، .................. بودند.
۱-۶- عرب ها به صورت .................. زندگی می کردند

.
۱-۷- مهم ترین شهر عربستان ......... بود.


۱-۸- حضرت محمّد(ص) در شهر ......... به دنیا آمد.


۱-۹- نام پدر حضرت محمّد(ص)، ............ و نام مادرش، ............ بود.


۱-۱۰- پدربزرگ حضرت محمّد(ص)، .................. از افراد معروف قبیله ی ............. بود.
۱-۱۱- پدر حضرت محمّد(ص) چه زمانی درگذشت؟


۱-۱۲- حضرت محمّد(ص) در چند سالگی مادرش را از دست داد؟


۱-۱۳- نگهداری حضرت محمّد(ص) را بعد از مادرش چه کسی برعهده گرفت؟
۱-۱۴- حضرت محمّد(ص) در چند سالگی پدربزرگش را از دست داد؟


۱-۱۵- پس از پدربزرگش، چه کسی سرپرستی حضرت محمّد(ص) را به عهده گرفت؟
۱-۱۶- حضرت محمّد(ص) در چند سالگی با خدیجه ازدواج کرد؟


۱-۱۷- حضرت خدیجه(ع) چگونه زنی بود؟


۱-۱۸- حضرت محمّد(ص) چه مدّت در سال برای عبادت خدا به غار حرا می رفت؟
۱-۱۹- حضرت محمّد(ص) برای عبادت خدا به کجا می رفت؟


۱-۲۰- چرا حضرت محمّد(ص) یک ماه در سال به غار حرا می رفت؟


۱-۲۱- بعثت یعنی چه؟


۱-۲۲- حضرت محمّد(ص) در چند سالگی به پیامبری برگزیده شد (به بعثت رسید)؟
۱-۲۳- نخستین کسانی را که به دین اسلام ایمان آوردند، نام ببرید.


۱-۲۴- نخستین زنی که به دین اسلام ایمان آورد، که بود؟


۱-۲۶- نخستین مردی که به دین اسلام ایمان آورد، که بود؟

 

۲-۱- پیامبر در آغاز بعثت، چگونه مردم را به اسلام دعوت می کرد؟


۲-۲- چرا کافران به مبارزه با پیامبر برخاستند؟


۲-۳- وقتی کافران نتوانستند مسلمانان را از حبشه بازگردانند، به چه کاری دست زدند؟
۲-۴- خداوند بعد از چند سال به حضرت محمّد(ص) مأموریت داد تا مردم را آشکارا به اسلام دعوت کند؟


۲-۵- کافران و ثروتمندان مکّه، ابتدا چگونه خواستند که حضرت محمّد(ص) را از راه خدا بازدارند؟


۲-۶- چرا عدّه ای از مسلمانان به حبشه هجرت کردند؟


۲-۷- سرپرستی مسلمانانی را که به حبشه هجرت کردند، چه کسی بر عهده داشت؟
۲-۸- قطع رابطه ی کافران با مسلمانان چند سال طول کشید؟


۲-۹- قطع رابطه ی کافران با مسلمانان، چگونه از بین رفت؟

۳-۱- چرا کافران تصمیم به قتل پیامبر گرفتند؟


۳-۲- چگونه مکّه به دست مسلمانان فتح شد؟
۳-۳- مهم ترین کار پیامبر در مدینه چه بود؟


۳-۴- دو جنگ مهم پیامبر را نام ببرید.


۳-۵- سه خصوصیّت اخلاقی حضرت محمّد(ص) را بیان کنید.
۳-۶- مبدأ تاریخ مسلمانان چیست؟


۳-۷- در شبی که کافران تصمیم گرفته بودند پیامبر را به قتل برسانند، چه کسی به جای وی در بسترش خوابید؟


۳-۸- سردسته ی مخالفان پیامبر در مکّه، که بود؟


۳-۹- حضرت محمّد(ص) در سال هفتم هجری به پادشاهان کدام کشورها نامه فرستاد و آن ها را به دین اسلام دعوت کرد؟


۳-۱۰- وقتی حضرت محمّد(ص) برای دعوت به اسلام به ایران نامه فرستاد، چه کسی پادشاه ایران بود؟


۳-۱۱- چرا پادشاه ایران، خسرو پرویز، نامه ی حضرت محمّد(ص) را پاره کرد؟


۳-۱۲- وقتی حضرت محمّد(ص) شنید که خسرو پرویز نامه اش را پاره کرده است، چه فرمود؟


۳-۱۳- پیامبر اسلام در سنّ ...... سالگی و در ............ رحلت فرمود.


۳-۱۴- زندگی حضرت محمّد(ص) چگونه بود؟


۳-۱۴- بهترین سرمشق و الگو برای زندگی ما مسلمانان چیست؟

۴-۱- پس از رحلت پیامبر، مسلمانان بر سر چه موضوعی اختلاف پیدا کردند؟


۴-۲- بیعت یعنی چه؟


۴-۳- چرا پس از انتخاب ابوبکر به خلافت، حضرت علی(ع) و یارانش سکوت کردند؟
۴-۴- در زمان کدام خلیفه، مسلمانان به ایران حمله کردند و حکومت ساسانیان را شکست دادند؟


۴-۵- پس از رحلت پیامبر، چه کسی به خلافت انتخاب شد؟
۴-۶- بعد از ابوبکر، چه کسی خلیفه شد؟


۴-۷- خلافت عمر چند سال طول کشید؟


۴-۸- بعد از عمر، چه کسی به خلافت رسید؟


۴-۹- بعد از عثمان، چه کسی به خلافت رسید؟

۵-۱- علّت جنگ حضرت علی(ع) با معاویه کسی بود؟


۵-۲- خوارج چه کسانی بودند؟


۵-۳- کتاب نهج البلاغه، حاوی سخنان ارزشمند کدام شخصیّت است؟
۵-۴- حضرت علی(ع)، در چه تاریخی به شهادت رسید؟


۵-۵- حضرت علی(ع)، کدام شهر را مرکز خلافت خود قرار داد؟


۵-۶- کدام قسمت از سرزمین های اسلامی در زمان خلافت حضرت علی(ع)، از دستورات وی پیروی نکرد؟


۵-۷- در زمان خلافت حضرت علی(ع)، حاکم شام چه کسی بود؟
۵-۸- مشاور حیله گر معاویه چه کسی بود؟


۵-۹- معاویه برای فرار از شکست در جنگ با حضرت علی(ع)، چه کرد؟


۵-۱۰- نتیجه ی داوری بین سپاه حضرت علی(ع) و سپاه معاویه چه شد؟ چرا؟
۵-۱۱- جنگ نهروان بین چه کسانی درگرفت؟


۵-۱۲- حضرت علی(ع)، در کدام جنگ خوارج را شکست داد؟


۵-۱۳- چه کسی حضرت علی(ع) را به شهادت رساند؟


۵-۱۴- حضرت علی(ع) در کجا و به دست چه کسی ضربت خورد؟

۶-۱- شرایط صلح امام حسن(ع) و معاویه چه بود؟


۶-۲- چرا امام حسن(ع) مجبور شد صلح با معاویه را بپذیرد؟


۶-۳- واقعه ی کربلا چه تأثیرات و نتایجی داشت؟


۶-۴- پس از شهادت حضرت علی(ع)، پیروان آن حضرت با چه کسی بیعت کردند؟
۶-۵- پس از شهادت امام حسن(ع)، معاویه چه کرد؟


۶-۶- مؤسس(بنیان گذار) سلسله ی بنی امیّه که بود؟


۶-۷- معاویه کدام سلسله را تأسیس کرد؟


۶-۸- پس از شهادت امام حسن(ع)، چه کسی به امامت رسید؟
۶-۹- امام حسین چند سال امامت کرد؟


۶-۱۰- در زمان امامت امام حسین(ع)، چه کسانی حکومت می کردند؟


۶-۱۱- یزید چگونه مردی بود؟


۶-۱۲- امام حسین(ع)، از کجا به کجا هجرت کرد؟


۶-۱۳- امام حسین(ع)، درباره ی هجرت خود، چه می فرماید؟


۶-۱۴- امام حسین(ع)، در چه تاریخی به شهادت رسید؟


۶-۱۵- جنگ بین امام حسین(ع) و یارانش با لشکر یزید، در چه تاریخی رخ داد؟

۷-۱- چرا قیام های زیادی بر علیه بنی امیّه شکل گرفت؟


۷-۲- ابومسلم که بود و چه کرد؟


۷-۳- ایرانیان در حکومت بنی عبّاس چه نقشی داشتند؟


۷-۴- آیا با روی کار آمدن حکومت بنی عبّاس، وضع مسلمانان تغییر کرد؟ چرا؟


۷-۵- حاکمان بنی امیّه از بیت المال چه استفاده هایی می کردند؟


۷-۶- چرا بنی عبّاس وزیران خود را از میان ایرانیان انتخاب می کردند؟

۸-۱- چرا قیام های زیادی بر ضد بنی عبّاس صورت گرفت؟


۸-۲- در زمان حکومت ............، قبایل ترک به ایران آمدند.


۸-۳- سه سلسله ی ترک که بر ایران حکومت کردند، عبارت اند از: ............ و ............ و ............ .


۸-۴- در زمان حکومت سلسله های ترک، ایرانیان چه نقشی در اداره ی کشور داشتند؟


۸-۵- سامانیان کدام شهر را به پایتختی خود انتخاب کردند؟





اجتماعی

۱-۱- معنای استقلال را با ذکر یک مثال توضیح دهید.

۱-۲- در جمهوری اسلامی، مردم چگونه در اداره ی کشور شرکت می کنند؟


۱-۳- حکومت ایران در ...... فروردین سال ......... به جمهوری اسلامی تبدیل شد.


۱-۴- بیش از ...... درصد مردم ایران به جمهوری اسلامی رأی دادند.


۱-۵- جمهوری اسلامی چه نوع حکومتی است؟


۱-۶- قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، بیگانگان چگونه در امور کشور دخالت می کردند؟


۱-۷- انقلاب اسلامی به رهبری چه کسی به پیروزی رسید؟


۱-۸- چرا مردم مسلمان ایران آزادی می خواستند؟


۱-۹- هر جامعه ای باید ...... داشته باشد.


۱-۱۰- قانون جامعه ی ما قانون ...... است.


۱-۱۱- جمهوری اسلامی بر پایه ی .................. است.


۱-۱۲- دستورات و قوانین خداوند به وسیله ی ............ به انسان می رسد.


۱-۱۳- پس از پیامبر، رهبری جامعه ی اسلامی بر عهده ی ..................... است.

۲-۱- مهم ترین قانون هر کشور، قانون ............ نام دارد.


۲-۲- .............................. قوانین را تصویب می کند.


۲-۳- بالاترین مقام کشور، مقام ............ است.


۲-۴- ............... به اختلافات و شکایت های مردم رسیدگی می کند.


۲-۵- در قانون اساسی هر کشور، ....................................... مشخّص شده است.
۲-۶- وظیفه ی دولت چیست؟

۳-۱- چرا جامعه به رهبر نیاز دارد؟


۳-۲- حضرت آیت الله خامنه ای در چه سالی به عنوان رهبر انقلاب اسلامی انتخاب شد؟


۳-۳- سه صفت رهبر جامعه ی اسلامی را بیان کنید (نام ببرید).


۳-۴- انقلاب اسلامی ایران بر چه پایه هایی استوار است (به پیروزی رسید)؟
۳-۵- چرا می گوییم حکومت اسلامی ما از نوع ولایت فقیه است؟


۳-۶- اوّلین رهبر انقلاب اسلامی ایران چه کسی بود؟

۴-۱- در جمهوری اسلامی ایران، مهم ترین وظیفه ی حکومت چیست؟


۴-۲- اگر آموزش و پرورش گسترش پیدا کند، چه نتیجه ای به دست می آید؟


۴-۳- حکومت جمهوری اسلامی برای بهتر شدن زندگی مردم چه وظیفه ای دارد؟

۵-۱- در جامعه ی اسلامی، هر کس مسئول کارهای خود است؛ این جمله یعنی چه؟ یک نمونه بیان کنید.


۵-۲- تفاوت اسراف و صرفه جویی را با ذکر یک مثال توضیح دهید

.
۵-۳- آیا در جامعه ی اسلامی، هر کس فقط مسئول کارهای خودش است؟ توضیح دهید.

۶-۱- چهار عامل مشترک در میان همه ی مسلمانان را نام ببرید.


۶-۲- قرآن به مسلمانان درباره ی وحدت چه دستوری داده است؟


۶-۳- اگر در جامعه ی اسلامی به جای وحدت، تفرقه وجود داشته باشد، چه اتّفاقی می افتد؟
۶-۴- از ویژگی ها و نشانه های مهم جامعه ی اسلامی، دو مورد را نام ببرید.

۷-۱- مسلمانان برای آن که از فکر یک دیگر کمک بگیرند، چه می کنند؟


۷-۲- مشورت با دیگران چه فایده هایی دارد؟


۷-۳- درباره ی چه مسائلی نمی توان از طریق شورا تصمیم گرفت؟

۸-۱- معنای تعاون چیست؟


۸-۲- در جامعه ی اسلامی رابطه ی افراد با یک دیگر، مانند چه رابطه ای است؟
۸-۳- جمعیّت هلال احمر در چه زمینه هایی به مردم کمک می کند؟


۸-۴- کمیته ی امداد امام خمینی در چه زمینه هایی به مردم کمک می کند؟
۸-۵- دو نمونه از تعاون در جامعه را نام ببرید.


۸-۶- معنای انفاق چیست؟


۸-۷- قرآن به مسلمانان درباره ی تعاون چه دستوری داده است؟
۸-۸- دو نمونه وقف را نام ببرید.

۹-۱- ایثار یعنی چه؟


۹-۲- چرا شهادت بالاترین درجه ی ایثار و فداکاری است؟


۹-۳- اگر مردم در مواقع ضروری ایثار و فداکاری نکنند، کشور با چه خطری روبه رو می شود؟
۹-۴- بالاترین درجه ی ایثار چیست؟


۹-۵- ایثار جان یا ............، بالاترین درجه ی ایثار است.


۹-۶- بسیج، نخستین بار در سال ......... به فرمان ............... تشکیل شد.

 





اجتماعی